HOÀNG ĐẾ ĐINH TIÊN HOÀNG

Đinh Bộ Lĩnh – Chàng Đinh thuở ấu thơ

Vua mồ côi cha từ bé, mẹ họ Đàm đưa gia thuộc vào ở cạnh đền sơn thần trong động. Vào tuổi nhi đồng, vua thường cùng bọn trẻ con chăn trâu ngoài đồng.

Bọn trẻ tự biết kiến thức không bằng vua, cùng nhau suy tôn làm trưởng. Phàm khi chơi đùa, thường bắt bọn chúng chéo tay làm kiệu khiêng và cầm hoa lau đi hai bên để rước như nghi trượng thiên tử. Ngày rỗi, thường kéo nhau đi đánh trẻ con thôn khác; đến đâu bọn trẻ đều sợ phục, hằng ngày rủ nhau đến phục dịch kiếm củi thổi cơm.

Phụ lão các sách bảo nhau: “Đứa bé này khí lượng như thế ắt làm nên sự nghiệp, bọn ta nếu không theo về, ngày sau hối thì đã muộn”. Bèn dẫn con em đến theo, rồi lập làm trưởng ở sách Đào Áo. Người chú của vua giữ sách Bông chống đánh với vua.

Bấy giờ, vua còn ít tuổi, thế quân chưa mạnh, phải thua chạy. Khi qua cầu ở Đàm Gia Nương Loan, cầu gãy, vua rơi xuống bùn, người chú toan đâm, bỗng thấy hai con rồng vàng hộ vệ vua, nên sợ mà lui. Vua thu nhặt quân còn sót, quay lại đánh, người chú phải hàng. Từ đấy ai cũng sợ phục, phàm đi đánh đến đâu đều dễ như chẻ tre, gọi là Vạn Thắng Vương. – Một giai thoại về Đinh Bộ Lĩnh thời thơ ấu –

Giai thoại sẽ có điều huyễn hoặc nhưng có sự thật là chàng Đinh từ thuở bé đã mồ côi cha, trải lòng với cuộc sống bình dân, hiểu được lòng dân.

Chàng Đinh và lựa chọn từ cục diện 12 sứ quân

Vốn là một hào kiệt có nhãn quan chính trị sáng suốt, Đinh Bộ Lĩnh sớm nhận ra sự yếu kém của những người kế tục sự nghiệp của Ngô Quyền ở Cổ Loa nên đã liên kết với sứ quân Trần Lãm ở Bố Hải khẩu (vùng Thái Bình ngày nay) để phát triển lực lượng.

Đối với hầu hết các sứ quân khác, Đinh Bộ Lĩnh chủ yếu tìm cách thu phục. Trừ một số sứ quân kiên quyết đương đầu như Kiều Công Hãn ở Phong Châu (vùng Phú Thọ ngày nay) và Đỗ Cảnh Thạc ở Đỗ Động Giang (vùng Thanh Oai, Quốc Oai, Hà Nội ngày nay), ba anh em họ Nguyễn, các sứ quân còn lại đều lần lượt theo về Hoa Lư.

Lựa chọn của Đinh Bộ Lĩnh, không đơn thuần là kết cục của một cuộc chiến phe phái trong đó người mạnh nhất giành chiến thắng, mà là kết quả thắng lợi của một xu thế. Dùng nhân tâm, tầm nhìn và tài trí để được các sứ quân chấp nhận. Từ đó kết thúc cục diện 12 sứ quân, thống nhất lại đất nước.

Đinh Tiên Hoàng – Khởi đầu cho sự thống nhất

Sau khi định đô ở Hoa Lư và xưng đế. Trên cương vị đứng đầu một nhà nước chính thức có Quốc hiệu, Đinh Tiên Hoàng đặt niên hiệu là Thái Bình thay thế cho niên nhà Tống và tiến hành xây dựng bộ máy chính quyền thống nhất từ trung ương tới địa phương.

Ở Trung ương bắt đầu quy định rõ triều đình tổ chức theo Lưỡng ban (Văn và Võ). Nguyễn Bặc được phong Định Quốc công, được giao quyền đứng đầu hàng quan văn. Bên cạnh ông là Lê Hoàn với chức Thập đạo tướng quân được giao trông coi toàn bộ quân đội; quan đứng đầu đội ngũ coi việc luật pháp và hình ngục là chức Đô hộ phủ sĩ sư; còn có Khuông Việt đại sư (Đại sư phò giúp nước Việt) của Phật Giáo.

Chính quyền mới được xây dựng của nhà nước Đại Cồ Việt đã là một hệ thống tổ chức phức hợp, gồm các bộ phận quan văn, quan võ, quan pháp và các tôn giáo (Phật giáo, Đạo giáo) đã được sắp xếp khá quy củ. Đây là một bộ máy trung ương tập quyền vững mạnh.

Cùng với những cố gắng trên phương diện xây dựng bộ máy nhà nước, Đinh Tiên Hoàng đã có những đóng góp lớn lao trong công cuộc phát triển kinh tế, xây dựng đất nước. Trước hết phải kể đến việc nhà Đinh cho đúc và phát hành đồng tiền Thái Bình hưng bảo. Đây có thể là đồng tiền cổ nhất của nước ta. Việc phát hành tiền riêng; không phụ thuộc vào tiền Trung Quốc không chỉ thể hiện ý chí độc lập tự cường mà còn là; một chính sách có tầm chiến lược về một nền tài chính độc lập.

– ĐINH TIÊN HOÀNG –

Với việc đặt Quốc hiệu, niên hiệu, xây dựng bộ máy hành chính thống nhất thông suốt từ trên xuống dưới, xác định cương thổ, phát hành tiền tệ… Đại Cồ Việt là một quốc gia độc lập với đầy đủ các tiêu chí sánh ngang với các quốc gia khác. Sự nghiệp tái lập quốc của dân tộc ta đến đây mới chính thức hoàn thành. Đây là sự kiện có ý nghĩa hết sức to lớn.

Đinh Bộ Lĩnh là người có công đầu và là công lớn nhất trong sự nghiệp vĩ đại này. Chính ông là người đã tạo ra nền tảng thống nhất cho một quốc gia, điều mà trước đây chưa có.

Lê Thành Thắng tổng hợp

Xem thêm: 10 đế vương vang danh sử Việt.