Tiền được sinh ra để làm vật trung gian, phục vụ con người trao đổi hàng hóa tiện lợi hơn, nhưng dần dần nó trở thành hoàng hậu và nam vương của bao người thèm khát.
Khi cuộc sống còn tương đối giản đơn, những thứ con người cần chỉ xoay quanh nhu cầu ăn, mặc, ở và an toàn. Vì thế những thứ mà con người trao đổi với nhau chỉ là sự trao đổi của những nhu cầu mà phía mình dư, còn người khác thì cần và ngược lại.
Thế nhưng, không phải lúc nào thứ ta dư thừa mang đi đổi đều là thứ người khác gần khu vực ta sinh sống họ cần. Ví dụ bạn có thừa những chiếc túi đựng thóc và cần những cái áo da thú, thế nhưng hàng xóm họ không cần những chiếc túi của bạn, nhưng họ lại dư thừa áo da thú, trong khi cách xa đó hàng cây số, thì rất cần những cái túi. Chưa hết chất lượng của những chiếc túi, và những chiếc áo da như sự nguyên vẹn, tỉ mỉ, bền chắc… nó còn quyết định về số lượng của vật trao đổi.
Vậy câu chuyện đặt ra là làm sao để có một vật trung gian mà ai cũng chấp nhận đổi, và nó phải mang một thước đo trị giá quy đổi hàng hóa nhất định. Ban đầu vật trung gian mà ai cũng chấp nhận là những vỏ sỏ, ngà voi chạm khắc, nanh hổ, những hòn đá thật đẹp… dần dần nó là tiền như ngày nay. Như thế, bản chất của tiền chỉ là vật trung gian thể hiện thước đo trị giá quy đổi hàng hóa mà thôi.
Ngày nay khi bạn cầm tiền trong tay ý nghĩa cơ bản của nó vẫn sẽ là như vậy. Bạn cần hoàng hóa X nào đó, bạn mang tiền ra mua nó về, người bán hàng bán cho bạn, nhận tiền và họ mua thứ khác họ cần dù có tích cóp, thì họ vẫn sẽ dùng một phần trong số tiền mà họ đã bán đi sau khi trừ vốn. Thứ mà phần đông sẽ ngưỡng mộ bạn khi bạn có nó thật nhiều, họ sẽ nghe lời bạn nói.
“Trong lưng chẳng có một đồng
Lời nói như rồng, chúng chẳng buồn nghe
Vai mang túi bạc kè kè
Nói quấy nói quá người nghe rầm rầm“
Tiền bản thân nó là vật vô tri, nhưng nó có thể điều khiển, thao túng tâm trí con người, linh hoạt quyền biến hơn cả những bộ óc khoa học hàng đầu thế giới. Sắt bén hơn cả dao trong việc chia cắt, làm tổn thương các mối quan hệ gia đình, bạn bè. Vật trung gian này có tính “giáo dục tha hóa” con người rất nhanh và sâu sắc khi nó có thể càn lướt xé toạc những lợi thế, những cam kết và ý chí con người mà khi khói lửa bom đạn không lung lay được, nhưng lại gục ngã trước viên kẹo đường này.
Tiền khi đóng vai trò là vật trung gian nó mang tới cho con người sự tiên lợi trong việc trao đổi hàng hóa, và tích trữ số lần, mức độ của những trao đổi. Từ vật trung gian, tiền ngày càng trở thành thước đo giá trị con người trong suy nghĩ của rất nhiều người về những con người xung quanh mình. Con người không bao giờ được tiến hóa để mình chỉ bằng người xung quanh. Con người luôn tiến hóa để mình trở nên hơn người khác.
NGUỒN GỐC ĐỒNG TIỀN VIỆT NAM (P2)
GDP-Kinh tế và HPI-Hạnh phúc có nên xem xét thứ tự ưu tiên?
